Testament

Klanten vragen ons vaak: "Moet ik een testament maken?". Ons antwoord is dan bijna altijd: "Dat hangt ervan af". Het is niet verplicht. En soms is het helemaal niet nodig. Heb je geen testament dan bepaalt de wetgever namelijk hoe je bezittingen en schulden vererven. Staat gewoon in de wet. In Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek. Daarin is ons erfrecht beschreven. En is bepaald wie op grond van de wet de erfgenamen zijn. Dat noemen we het versterferfrecht.

De volgorde van het versterferfrecht is als volgt:

1. Ben je getrouwd en heb je geen kinderen, dan is de langstlevende echtgenoot de enig erfgenaam.
2. Ben je niet getrouwd, maar heb je wel kinderen dan zijn de kinderen enig erfgenaam ieder voor een gelijk deel.
3. Ben je getrouwd en heb je kinderen, dan erven de langstlevende echtgenoot en de kinderen ieder een gelijk deel. De wettelijke verdeling is van toepassing. De kinderen krijgen de erfenis pas als beide ouders zijn overleden.
4. Heb je geen echtgenoot en geen kinderen, dan erven je ouders en je (half)broers en (half)zussen. Is je broer of zus al eerder overleden, dan komen diens kinderen daarvoor in de plaats.
5. Heb je geen echtgenoot, geen kinderen, geen ouders en geen broers of zussen, dan erven je grootouders. Als die al overleden zijn, komen hun (klein)kinderen daarvoor in de plaats. Zijn ook deze allemaal overleden, dan komen de overgrootouders met hun afstammelingen aan bod.

Let even goed op. Is de erflater met zijn echtgenoot in algehele gemeenschap van goederen gehuwd, dan is de langstlevende echtgenoot op grond van het huwelijksgoederenregime gerechtigd tot de helft van de gemeenschap en samen met de kinderen ieder voor een gelijk deel tot de nalatenschap. 

Wil je echter van het versterferfrecht afwijken en zelf de regie nemen, dan moet je een testament maken. Dit heet testamentair erfrecht. Een testament, ook wel uiterste wil, is een notariële akte waarin je aangeeft wie je erfgenamen zijn en wie wat krijgt na je overlijden. Voor een testament moet je naar de notaris. Iedereen vanaf 16 jaar en ouder kan een testament maken. 

In de volgende situaties is het in elk geval verstandig om een testament op te maken:

• Je wilt in afwijking van het versterferfrecht een specifieke begunstigde aanwijzen voor specifieke erfdelen. Bijvoorbeeld je vriend(in), stiefkind, kleinkind of een rechtspersoon, zoals een vereniging of een goed doel. Een erfgenaam krijgt altijd een evenredig deel of het geheel van de nalatenschap.
• Je wilt een specifieke begunstigde aanwijzen voor specifieke goederen. Je kan aan iemand een door jou bepaald goed of geldbedrag uit de nalatenschap legateren. Dit wordt een legaat genoemd. De persoon die het betreffende goed of geldbedrag ontvangt, is de legataris. De legataris heeft een vorderingsrecht op één of meer van de erfgenamen ter grootte van het legaat, maar deelt verder niet mee in de nalatenschap.
• Je wilt familieleden of je partner onterven
• Je wilt voorkomen dat via de kinderen vermogen naar je ex-partner gaat
• Je wilt voorkomen dat de ex partner via de kinderen ouderlijk vruchtgenot krijgt van jouw vermogen 
• Je wilt de financiële positie van je (nieuwe) partner beter beschermen
• Je wilt de financiële positie van je kinderen beter beschermen
• Je wilt de rechten van je kinderen uitbreiden of beperken
• Je hebt minderjarige kinderen en je wilt een voogd benoemen 
• Je wilt een bewindvoerder benoemen
• Je wilt je stiefkinderen iets nalaten 
• Je wilt schenkingen gedaan aan één van de kinderen, gelijk trekken voor alle kinderen  
• Je wilt de continuïteit van je onderneming veilig stellen 
• Je wilt voorkomen dat er via getrouwde kinderen geld naar de 'koude kant' gaat 
• Je wilt invloed op je vermogen als je partner na je overlijden gaat hertrouwen of opnieuw gaat samenwonen
• Je wilt de erfbelasting of eigen bijdrage voor een zorginstelling verminderen voor je partner. De eigen bijdrage voor de zorginstelling is afhankelijk van het spaargeld en inkomsten van je partner. Daar valt ook zijn nalatenschap onder. 
• Jijzelf of je echtgenoot hebben niet de Nederlandse nationaliteit
• Je wilt ten aanzien van bezit in een ander land, bankrekeningen of bijvoorbeeld een vakantiewoning, je zaken geregeld hebben  
• Je bent niet gehuwd, hebt ook geen geregistreerd partnerschap, maar bijvoorbeeld wel een samenlevingscontract, waardoor je partner geen erfgenaam is
• Je vermogen is groter dan € 300.000 en je wilt belasting besparen
• Je wilt een executeur testamentair benoemen die je nalatenschap gaat afwikkelen

Dit inhoud van het testament is geheim. Gaat niemand wat aan. Ook je betere helft en kinderen niet. Het staat je natuurlijk vrij om de inhoud te delen met wie je wilt, maar de notaris praat met niemand over je testament. Hij heeft een geheimhoudingsplicht.

Het opmaken van een testament is een ongerichte eenzijdige rechtshandeling. Een testament bevat een uiterste wil van slechts één persoon. Je kan dus niet samen met je echtgenoot bijvoorbeeld één testament opmaken. Wel kan je beiden een gezamenlijke regeling in je testament opnemen. Bijvoorbeeld ten aanzien van de voogdij van de kinderen. Testamenten van echtgenoten kunnen zelfs zo op elkaar lijken, dat we ze gelijkluidend noemen.  

Een testament is geldig totdat je een nieuw testament maakt en daarbij het oude herroept. Bij het Centraal Testamentenregister is steeds terug te vinden of, wanneer en bij welke notaris een testament is opgemaakt. 

Eigenlijk zou je elke vijf jaar je testament moeten laten beoordelen om te zien of er aanpassingen nodig zijn. Wil je een testament opmaken, of wil je graag een check laten doen? Laat het ons weten. Misschien wil je in je testament ook wel een (social media) executeur benoemen. Iemand die de zaken voor je regelt, als jij er niet meer bent en er bijvoorbeeld voor zorgt dat je niet voor eeuwig op Facebook, Linkedin of Insta blijft hangen.